سوال :چرا برای درخواست حوایج به سراغ واسطه می رویم؟
پاسخ :توسل, وسیله و واسطه قرار دادن چیزی بین خود و مطلوب است. وسیله گاهی از امور مادی است  مثل آب و غذا که وسیله رفع تشنگی و گرسنگی است. از آنجا که جهان براساس نظام علت و معلولی و اسباب و مسببات, آفریده شده است  نیازمندی های طبیعی بشر با عوامل و اسباب برآورده می گردد.
 فیوضات معنوی, همچون هدایت, مغفرت و آمرزش نیز بر اساس نظامی خاص بر انسان ها نازل می شود و اراده ی حکیمانه خداوند بر این تعلق گرفته که امور از طریق اسباب خاص و علل معین به انسان ها برسد. بنابراین, همان گونه که در عالم ماده نمی توان پرسید: چرا خداوند متعال زمین را با خورشید نورانی کرده و خود بی واسطه به چنین کاری دست نزده است؟ در عالم معنا نیز نمی توان گفت: چرا خداوند مغفرت خویش را به واسطه توبه یا به واسطه اولیای الهی, شامل حال بندگان می کند؟
 شهید مطهری)ره( می فرماید: فعل خدا, دارای نظام است. اگر کسی بخواهد به نظام آفرینش اعتنا نداشته باشد گمراه است. به همین جهت است که خدای متعال, گناه کاران را ارشاد فرموده است که درِ خانه رسول اکرم)صلی الله علیه( بروند و علاوه بر این که خود طلب مغفرت کنند, از آن بزرگوار بخواهند که برای ایشان طلب مغفرت کند .
 قرآن کریم می فرماید:  وَلَو أَنَّهُم إِذ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم جآؤُوکَ فَاستَغفَرُوا اللَّهَ وَاستَغفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَواباً رَحِیماً   نساء )4(, آیه 46.   اگر ایشان هنگامی که ) )با ارتکاب گناه ( (به خود ستم کردند, نزد تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و پیامبر هم برای ایشان طلب مغفرت می کرد, خدا را توبه پذیر مهربان می یافتند.  مجموعه آثار, ج 1, ص 462.
 از همین رو می بینیم که در قرآن و سنت تأکید فراوانی بر وسیله و توسل شده است.
 خداوند متعال می فرماید:  یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابتَغُوا إِلَیهِ الوَسِیلَةَ...   مائده )5(, آیه 53.   ای مؤمنین! تقوا پیشه کنید و برای رسیدن به او وسیله طلب نمایید.
 از آیات قرآن به خوبی استفاده می شود که انسان ها جهت توبه و بهره مندی از آمرزش الهی سه وضعیت می توانند داشته باشند 
 1. توبه به درگاه الهی به طور مستقیم توسط خود شخص گناهکار انجام گیرد.
 چنان که در قرآن مجید می خوانیم:  فَأَما مَن تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَعَسی أَن یَکُونَ مِنَ المُفلِحِینَ   قصص )82(, آیه 76.   و اما کسی که توبه کند و ایمان آورد و به کار شایسته پردازد, امید که از رستگاران باشد .
 2. علاوه بر اینکه انسان ها به طور مستقیم به درگاه الهی توبه کنند, پیامبران یا اولیای الهی نیز برای آنها طلب آمرزش کنند.
 چنان که در قرآن مجید می خوانیم:  وَ لَو أَنَّهُم إِذ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم جاؤُوکَ فَاستَغفَرُوا اللهَ وَ استَغفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَواباً رَحِیماً   نساء )4(, آیه 46.   و ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر آنکه به توفیق الهی از او اطاعت کنند. و اگر آنان وقتی به خود ستم کرده بودند, پیش تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و پیامبر ) )نیز ( (برای آنان طلب آمرزش می کرد, قطعاً خدا را توبه پذیرِ مهربان می یافتند .
 بدیهی است در این صورت بندگان خدا, از آمرزش و لطف بیشتر خداوند بهره مند خواهند شد و علاوه بر دعای خودشان, از دعای اولیای الهی نیز کمک می گیرند.
 3. گاهی به جهت شدت تواضع و یا به جهت شدت خطا انسان های گناهکار و یا نیازمند, ترجیح می دهند تنها از سوی پیامبران و اولیای الهی برای آنها, از خداوند طلب آمرزش و یا طلب حاجت شود. چنان که برادران حضرت یوسف)علیه السلام( به جهت شدت خطای خود به حضرت یعقوب)علیه السلام( مراجعه کردند و گفتند:  قالُوا یا أَبانَا استَغفِر لَنا ذُنُوبَنا إِنا کُنا خاطِئِینَ. قالَ سَوفَ أَستَغفِرُ لَکُم رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الغَفُورُ الرَّحِیمُ   یوسف )21(, آیه 79 و 89.
    گفتند: ای پدر, برای گناهان ما آمرزش خواه که ما خطاکار بودیم. گفت: به زودی از پروردگارم برای شما آمرزش می خواهم, که او همانا آمرزنده مهربان است .
 علاوه بر آمرزش در آخرت, گاهی برای رفع عذاب دنیا نیز می توان اولیای الهی را واسطه قرار داد. چنان که درباره ی قوم حضرت موسی)علیه السلام( می خوانیم:  وَ لَما وَقَعَ عَلَیهِمُ الرِّجزُ قالُوا یا مُوسَی ادعُ لَنا رَبَّکَ بِما عَهِدَ عِندَکَ...   اعراف )7(, آیه 431.   و هنگامی که عذاب بر آنان فرود آمد, گفتند: ای موسی, پروردگارت را به عهدی که نزد تو دارد برای ما بخوان, اگر این عذاب را از ما برطرف کنی حتماً به تو ایمان خواهیم آورد و بنی اسرائیل را قطعاً با تو روانه خواهیم ساخت .
 بنا بر آنچه گفته شد هر سه روش طلب آمرزش و طلب حاجت از سوی خداوند و آیات قرآنی تأیید شده است و واسطه قرار دادن اولیا به هیچ وجه شرک نیست و منافات با درخواست مستقیم از خدا ندارد بلکه اگر آدمی از وساطت اولیای الهی بهره مند شود از لطف و آمرزش بیشتر خداوند نیز بهره مند خواهد شد.
توسل, وسیله و واسطه قرار دادن چیزی بین خود و مطلوب است. وسیله گاهی از امور مادی است  مثل آب و غذا که وسیله رفع تشنگی و گرسنگی است. از آنجا که جهان براساس نظام علت و معلولی و اسباب و مسببات, آفریده شده است  نیازمندی های طبیعی بشر با عوامل و اسباب برآورده می گردد.
 فیوضات معنوی, همچون هدایت, مغفرت و آمرزش نیز بر اساس نظامی خاص بر انسان ها نازل می شود و اراده ی حکیمانه خداوند بر این تعلق گرفته که امور از طریق اسباب خاص و علل معین به انسان ها برسد. بنابراین, همان گونه که در عالم ماده نمی توان پرسید: چرا خداوند متعال زمین را با خورشید نورانی کرده و خود بی واسطه به چنین کاری دست نزده است؟ در عالم معنا نیز نمی توان گفت: چرا خداوند مغفرت خویش را به واسطه توبه یا به واسطه اولیای الهی, شامل حال بندگان می کند؟
 شهید مطهری)ره( می فرماید: فعل خدا, دارای نظام است. اگر کسی بخواهد به نظام آفرینش اعتنا نداشته باشد گمراه است. به همین جهت است که خدای متعال, گناه کاران را ارشاد فرموده است که درِ خانه رسول اکرم)صلی الله علیه( بروند و علاوه بر این که خود طلب مغفرت کنند, از آن بزرگوار بخواهند که برای ایشان طلب مغفرت کند
 قرآن کریم می فرماید:  وَلَو أَنَّهُم إِذ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم جآؤُوکَ فَاستَغفَرُوا اللَّهَ وَاستَغفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَواباً رَحِیماً   نساء )4(, آیه 46.   اگر ایشان هنگامی که ) )با ارتکاب گناه ( (به خود ستم کردند, نزد تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و پیامبر هم برای ایشان طلب مغفرت می کرد, خدا را توبه پذیر مهربان می یافتند.  مجموعه آثار, ج 1, ص 462.
 از همین رو می بینیم که در قرآن و سنت تأکید فراوانی بر وسیله و توسل شده است.
 خداوند متعال می فرماید:  یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابتَغُوا إِلَیهِ الوَسِیلَةَ...   مائده )5(, آیه 53.   ای مؤمنین! تقوا پیشه کنید و برای رسیدن به او وسیله طلب نمایید.
 از آیات قرآن به خوبی استفاده می شود که انسان ها جهت توبه و بهره مندی از آمرزش الهی سه وضعیت می توانند داشته باشند 
 1. توبه به درگاه الهی به طور مستقیم توسط خود شخص گناهکار انجام گیرد.
 چنان که در قرآن مجید می خوانیم:  فَأَما مَن تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَعَسی أَن یَکُونَ مِنَ المُفلِحِینَ   قصص )82(, آیه 76.   و اما کسی که توبه کند و ایمان آورد و به کار شایسته پردازد, امید که از رستگاران باشد .
 2. علاوه بر اینکه انسان ها به طور مستقیم به درگاه الهی توبه کنند, پیامبران یا اولیای الهی نیز برای آنها طلب آمرزش کنند.
 چنان که در قرآن مجید می خوانیم:  وَ لَو أَنَّهُم إِذ ظَلَمُوا أَنفُسَهُم جاؤُوکَ فَاستَغفَرُوا اللهَ وَ استَغفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَواباً رَحِیماً   نساء )4(, آیه 46.   و ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر آنکه به توفیق الهی از او اطاعت کنند. و اگر آنان وقتی به خود ستم کرده بودند, پیش تو می آمدند و از خدا آمرزش می خواستند و پیامبر ) )نیز ( (برای آنان طلب آمرزش می کرد, قطعاً خدا را توبه پذیرِ مهربان می یافتند .
 بدیهی است در این صورت بندگان خدا, از آمرزش و لطف بیشتر خداوند بهره مند خواهند شد و علاوه بر دعای خودشان, از دعای اولیای الهی نیز کمک می گیرند.
 3. گاهی به جهت شدت تواضع و یا به جهت شدت خطا انسان های گناهکار و یا نیازمند, ترجیح می دهند تنها از سوی پیامبران و اولیای الهی برای آنها, از خداوند طلب آمرزش و یا طلب حاجت شود. چنان که برادران حضرت یوسف)علیه السلام( به جهت شدت خطای خود به حضرت یعقوب)علیه السلام( مراجعه کردند و گفتند:  قالُوا یا أَبانَا استَغفِر لَنا ذُنُوبَنا إِنا کُنا خاطِئِینَ. قالَ سَوفَ أَستَغفِرُ لَکُم رَبِّی إِنَّهُ هُوَ الغَفُورُ الرَّحِیمُ   یوسف )21(, آیه 79 و 89.
    گفتند: ای پدر, برای گناهان ما آمرزش خواه که ما خطاکار بودیم. گفت: به زودی از پروردگارم برای شما آمرزش می خواهم, که او همانا آمرزنده مهربان است .
 علاوه بر آمرزش در آخرت, گاهی برای رفع عذاب دنیا نیز می توان اولیای الهی را واسطه قرار داد. چنان که درباره ی قوم حضرت موسی)علیه السلام( می خوانیم:  وَ لَما وَقَعَ عَلَیهِمُ الرِّجزُ قالُوا یا مُوسَی ادعُ لَنا رَبَّکَ بِما عَهِدَ عِندَکَ...   اعراف )7(, آیه 431.   و هنگامی که عذاب بر آنان فرود آمد, گفتند: ای موسی, پروردگارت را به عهدی که نزد تو دارد برای ما بخوان, اگر این عذاب را از ما برطرف کنی حتماً به تو ایمان خواهیم آورد و بنی اسرائیل را قطعاً با تو روانه خواهیم ساخت .
 بنا بر آنچه گفته شد هر سه روش طلب آمرزش و طلب حاجت از سوی خداوند و آیات قرآنی تأیید شده است و واسطه قرار دادن اولیا به هیچ وجه شرک نیست و منافات با درخواست مستقیم از خدا ندارد بلکه اگر آدمی از وساطت اولیای الهی بهره مند شود از لطف و آمرزش بیشتر خداوند نیز بهره مند خواهد شد.